W życiu codziennym często używamy słów “zwłoka” i “opóźnienie” zamiennie, mając na myśli wykonanie jakiejś czynności czy zadania po upływie jego terminu. W kontekście spłaty długu obydwa pojęcia mają inne znaczenie. Warto poznać różnice między tymi określeniami, aby uniknąć nieporozumień i niechcianych konsekwencji.
Kluczowe dla zrozumienia różnic między tymi dwoma pojęciami są okoliczności i odpowiedzialność towarzysząca brakowi terminowej spłaty.
Zwłoka oznacza nieterminowe wykonanie świadczenia, tj. spłaty długu, po upływie terminu. W tym przypadku, występuje już opóźnienie, jednak jej istotą jest naruszenie obowiązku terminowego wykonania umowy bądź wezwania wierzyciela. Istotne jest to, że o zwłoce mówimy wtedy, kiedy świadomie uchylamy się od obowiązku zapłaty. Zwłoka może dotyczyć nie tylko spłaty pieniędzy, ale również innych rodzajów świadczeń.
Opóźnienie to określenie sytuacji, w której strona długu nie spełnia swojego świadczenia we wskazanym terminie z przyczyn niezależnych od niej. O ile zwłoka zazwyczaj wiąże się z naruszeniem obowiązku, to opóźnienie jest pojęciem szerszym i może dotyczyć różnych aspektów umowy.
Jak widać, różnice między zwłoką a opóźnieniem są subtelne. Jak jednak je rozpatrywać w kontekście polskiego prawa? Kodeks cywilny w jasny sposób reguluje kwestie związane zarówno ze zwłoką, jak i opóźnieniem. Artykuł 476 KC stanowi:
Dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Nie dotyczy to wypadku, gdy opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Oznacza to więc, iż za zwłokę możemy uznać opóźnienie zapłaty z winy osoby posiadającej długi - gdy nie może lub nie chce tego zrobić po wezwaniu przez wierzyciela. Opóźnienie natomiast to zaleganie z terminem zapłaty świadczenia z przyczyn niezależnych od strony zadłużonej, np. w momencie, gdy nie ma ona możliwości, aby uregulować swoje zobowiązanie.
Niestety każde opóźnienie z zapłatą może skutkować nałożeniem odsetek lub kary finansowej. Jakie są różnice pomiędzy zwłoką a opóźnieniem w kontekście możliwych skutków finansowych?
Odsetki mogą być naliczane zarówno w przypadku zwłoki, jak i opóźnienia. O ile zwłoka w zapłacie jest czynnością intencjonalną, tak opóźnienie może wywoływać pewne wątpliwości. Wierzyciel jednak ma prawo naliczyć odsetki za zapłatę po terminie, nawet jeśli nie poniósł on z tego tytułu żadnych szkód finansowych – nie liczy się bowiem powód nieopłacenia należności, lecz sam fakt upływu czasu.
Podpisując umowę zobowiązania, należy zwrócić uwagę na kwestię zapisu o karze umownej w przypadku opóźnienia lub zwłoki w realizacji płatności. W umowie powinna być określona wysokość kary umownej, którą ponosi strona zadłużona w przypadku przekroczenia terminu spłaty świadczenia.
Należy szczególnie zwrócić uwagę czy zapis dotyczący kary umownej odnosi się do opóźnienia, czy zwłoki w realizacji płatności:
► jeśli w umowie kara umowna mówi zwłoce z zapłatą, wówczas wierzyciel będzie mógł żądać odszkodowania niezależnie od jego przyczyny;
► w przypadku zapisu o opóźnieniu, to nałożenia kary finansowej jest zależne od tego, czy opóźnienie nastąpiło z winy lub jej braku ze strony osoby zadłużonej.
Ignorowanie wezwań do zapłaty może w dłuższej perspektywie wiązać się z przejęciem obsługi zobowiązania przez firmę windykacyjną. W przypadku opóźnień w spłacie zawsze najlepiej jest skontaktować się z wierzycielem i spróbować ustalić np. nowe warunki spłaty, zapytać, czy w takiej sytuacji ma jakieś tymczasowe rozwiązania, które wspierają ich klientów w dojściu do możliwości terminowego regulowania zobowiązań.
Jeżeli jednak dojdzie już do sytuacji, w której otrzymamy list informujący o cesji wierzytelności na rzecz firmy windykacyjnej, to warto jest również szybko skontaktować się nowym wierzycielem tradycyjnie: podczas rozmowy telefonicznej z doradcą lub online: na czacie lub portalu obsługi zadłużenia. Profesjonalnie działające firmy windykacyjne w pierwszej kolejności oferują swoim klientom podpisanie ugody, czyli porozumienia na spłatę np. w ratach. Ugodę można zawrzeć telefonicznie lub online. Dopiero w momencie braku kontaktu ze strony osoby zadłużonej sprawa klienta kierowana jest ze ścieżki polubownej na prawną: złożenia wniosku do sądu, a po uzyskaniu tytułu wykonawczego, zostaje przekazana do egzekucji komorniczej.
