Weksel to jeden z najstarszych dokumentów finansowych, który wciąż znajduje zastosowanie w obrocie gospodarczym. Choć wielu osobom weksel kojarzy się głównie z prawnymi formalnościami, jest to narzędzie o szerokim spektrum zastosowań. Czym dokładnie jest weksel, jakie są jego rodzaje i kiedy można go używać? Wyjaśniamy.
Weksel to dokument o charakterze formalnym, w którym wystawca zobowiązuje się do zapłaty określonej sumy pieniędzy na rzecz odbiorcy lub osoby trzeciej w określonym terminie i miejscu. Podstawą ważności weksla jest precyzyjne zachowanie jego formy oraz spełnienie wymagań określonych przez prawo wekslowe – ustawę z dnia 28 kwietnia 1936 roku.
W obrocie gospodarczym weksel pełni dwie podstawowe funkcje. Działa jako:
W praktyce weksel często stosuje się w transakcjach między firmami, w przypadku udzielania kredytów kupieckich lub jako formę zabezpieczenia umów.
W obrocie prawnym występuje kilka podstawowych rodzajów weksli, które różnią się sposobem działania oraz funkcją. Co warto o nich wiedzieć? Czym charakteryzuje się każdy rodzaj weksla?
Weksel własny, zwany również wekslem solo i zadłużeniowym, jest dokumentem, w którym wystawca (dłużnik) zobowiązuje się do zapłaty określonej kwoty pieniężnej na rzecz wskazanej osoby (wierzyciela). Jest to najprostsza forma weksla, w której wystawca jednoznacznie deklaruje swoją odpowiedzialność finansową.
Ważne! Aby weksel własny był prawomocny, musi zostać sporządzony w formie pisemnej i spełniać określone wymogi formalne. Dokument powinien zawierać nazwę „weksel” napisaną w tym samym języku, w jakim jest sporządzony cały tekst. Niezbędne są również: termin i miejsce płatności, jednoznaczne zobowiązanie do zapłaty określonej kwoty, nazwisko osoby, która ma otrzymać płatność, a także data i miejsce wystawienia. Istotnym elementem jest także własnoręczny podpis wystawcy, który potwierdza ważność dokumentu.
Weksel trasowany to rodzaj papieru wartościowego, w którym wystawca składa bezwarunkowe polecenie, aby określona osoba, zwana trasatem, dokonała zapłaty wskazanej kwoty na rzecz odbiorcy, zwanego remitentem. Tego typu weksel umożliwia rozliczenie zobowiązań między trzema podmiotami w uporządkowany i przejrzysty sposób. Dzięki jego zastosowaniu jest możliwe jednoczesne zaspokojenie wierzytelności jednego podmiotu i spłata zobowiązań przez inny.
Weksel in blanco to papier wartościowy, w którym nie określa się kwoty transakcji ani daty jej spłaty. Stanowi on formę zabezpieczenia interesów kredytodawcy lub pożyczkodawcy. Jego istotną zaletą jest brak konieczności zamrażania środków finansowych. Dla ochrony interesów wystawcy weksla in blanco zaleca się sporządzenie deklaracji, w której strony ustalają zasady wypełnienia weksla – w tym okoliczności uzasadniające żądanie zapłaty oraz maksymalną kwotę, która może być wpisana. Choć właściciel weksla teoretycznie może go wypełnić niezgodnie z ustaleniami, takie działanie najprawdopodobniej zakończy się przegraną w sądzie i obowiązkiem zwrotu nienależnie uzyskanych środków wraz z odsetkami.
Weksel znajduje zastosowanie w wielu sytuacjach, zwłaszcza w środowisku biznesowym i finansowym. Kiedy sięga się po niego najczęściej?
Weksel pełni zarówno funkcję zabezpieczającą, jak i płatniczą. Jego poszczególne rodzaje, takie jak weksel in blanco, własny czy trasowany, pozwalają dostosować daną opcję do konkretnych potrzeb i sytuacji. Dlatego, dzięki prostocie i skuteczności, mimo upływu czasu weksel wciąż cieszy się popularnością w obrocie gospodarczym.
