Klauzula wykonalności nadaje wyrokowi sądowemu realną moc. To ona umożliwia komornikowi działanie na rzecz wierzyciela w celu odzyskania należności. Czym dokładnie jest klauzula wykonalności, co zawiera i kiedy sąd ją wydaje? Co zrobić, jeśli się ją otrzyma? Odpowiadamy.
Klauzula wykonalności to sądowe potwierdzenie, że dane orzeczenie – np. wyrok czy nakaz zapłaty – nadaje się do przymusowej egzekucji. Dopiero z tą klauzulą dokument staje się tytułem wykonawczym, który można np. przekazać komornikowi.
Zasadą jest, że orzeczenia sądu stają się wykonalne dopiero wtedy, gdy są prawomocne, czyli wtedy, gdy nie można się już od nich odwołać. W większości spraw trzeba więc poczekać, aż minie termin na apelację lub zażalenie (zwykle 7 bądź 14 dni). Dopiero wtedy wierzyciel może złożyć wniosek o nadanie klauzuli wykonalności. To ostatni formalny krok przed rozpoczęciem egzekucji.
Od tej zasady są jednak wyjątki. W szczególnych przypadkach sąd może nadać orzeczeniu tzw. rygor natychmiastowej wykonalności, niekiedy nazywany też klauzulą natychmiastowej wykonalności. Oznacza to, że wyrok może zostać wykonany jeszcze przed uprawomocnieniem, czyli zanim strony wyczerpią możliwość odwołania. Dotyczy to np. sytuacji, gdy szybkie działanie jest niezbędne dla ochrony interesów wierzyciela. W takiej sytuacji również jest jednak potrzebna klauzula – tylko że sąd może ją nadać szybciej, na podstawie rygoru.
Klauzula wykonalności wyroku nie jest osobnym dokumentem. To zapis dodawany przez sąd do odpisu wyroku lub nakazu zapłaty. Najczęściej jest to kilka linijek tekstu stemplowanych na końcu dokumentu. Zawierają one informacje o tym:
Zgodnie z przepisami dokument z klauzulą zawiera także oznaczenie sądu, sygnaturę sprawy oraz podpis sędziego lub upoważnionego urzędnika. Na pierwszy rzut oka wygląda to jak formalna adnotacja, ale jej znaczenie jest bardzo duże – to element uprawniający komornika do działania.
Sąd wydaje klauzulę wykonalności po uprawomocnieniu się wyroku lub nakazu zapłaty, zazwyczaj na wniosek wierzyciela. Jej wydanie oznacza, że żadna ze stron nie wniosła skutecznego odwołania, a orzeczenie stało się prawomocne. Istnieją jednak sytuacje, gdy klauzula może być nadana wcześniej, w związku ze wspomnianym wcześniej rygorem natychmiastowej wykonalności.
Ważne! Sąd może nadać klauzulę wykonalności z urzędu, czyli bez wniosku wierzyciela. Dzieje się tak wtedy, gdy orzeczenie zostało wydane w sprawie, którą sąd sam rozpoczął lub mógł rozpocząć bez udziału stron. Klauzula jest też nadawana automatycznie w przypadku grzywien lub kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu cywilnym. Dotyczy to również kosztów sądowych, które mają zostać zwrócone Skarbowi Państwa. W takich sytuacjach sąd działa z urzędu.
Otrzymanie pisma z klauzulą wykonalności to sygnał, że może zostać wszczęta egzekucja komornicza. Dla dłużnika oznacza to realne ryzyko zajęcia konta, wynagrodzenia czy ruchomości wchodzących w skład jego majątku. W takiej sytuacji warto działać szybko – najlepiej skontaktować się z wierzycielem i próbować negocjować spłatę.
Jeśli uważasz, że klauzula została nadana niesłusznie, możesz złożyć wniosek o jej uchylenie – np. jeśli wyrok nie jest jeszcze prawomocny lub postępowanie toczyło się z naruszeniem procedury. Taka sytuacja jest rzadka, ale możliwa. Co ważne, na złożenie wniosku o uchylenie klauzuli masz 7 dni od dnia, w którym dowiesz się o wszczęciu postępowania. Pozytywne dla Ciebie rozpatrzenie sprawy będzie wiązało się z uchyleniem całego tytułu egzekucyjnego.
Nadanie klauzuli wykonalności oznacza możliwość wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Dla komornika stanowi ona narzędzie do podejmowania działania na rzecz wierzyciela, a dla dłużnika – poważne problemy, w tym ryzyko zajęcia konta czy wynagrodzenia. Nie warto czekać, aż problemy związane z należnością trafią do sądu. Lepiej zacząć wcześniej regulować zaległości, korzystając np. z pomocy B2 Impact.
